اینترنت، طبقاتی شده است؟ ، وزیر ارتباطات: به ما تکلیف شده دسترسی استادان به بعضی از سایت های تحریمی و فیلترشده را فراهم کنیم - بازی های فکری

وزیر ارتباطات در حاشیه جلسه اخیر هیأت دولت بر مخالفت وزارت ارتباطات با تبعیض در سرعت دسترسی به اینترنت تأکید کرد. این موضع در پاسخ به پرسش خبرنگار همشهری مبنی بر انتشار متن نامه درخواست چهره ها و نهادها برای برخورداری از اینترنت بدون فیلتر و شائبه طبقاتی شدن اینترنت اعلام شد. پس از محدودیت های اخیر در برخی پلتفرم ها و اختلالات کم سابقه در اینترنت، برخی اشخاص حقیقی و حقوقی درخواست هایی را برای برطرف فیلتر مطرح کردند اما اینترنت بدون فیلتر موضوعی با پیشینه چندساله است. متولیان اینترنت از سال ها پیش، عناوینی چون معین سطح دسترسی کاربران به اینترنت، اینترنت تخصصی، اینترنت رنگ بندی شده، وی پی ان قانونی و موارد دیگر را مطرح نموده اند که در واقع همان مفهوم اینترنت طبقاتی را به فکر متبادر می نماید. شاید یکی از مشهورترین اظهار نظرها مربوط به محمدجواد آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات، باشد که در مجلس شورای اسلامی صراحتا بر سطح بندی شدن اینترنت تأکید کرد و گفت: در بحث ساماندهی عمومی دسترسی ها باید گفت که سطح سیستم برای یک پزشک، دانشجو یا یک کودک هشت ساله باید متفاوت باشد اما در شرایط کنونی این هم سطحی انجام نمی گردد.

سیل تقاضا برای اینترنت بدون فیلتر

صرف نظر از برخی اشخاص حقیقی که نامه های درخواست اینترنت بدون فیلتر آنها در فضای مجازی منتشر شده، تعدادی از اشخاص حقوقی هم چنین درخواستی را مطرح نموده اند.

اتحادیه فناوران رایانه تهران پس از محدودیت های اخیر شاید یکی از نخستین گروه های صنفی بود که برای اینترنت بدون فیلتر تقاضا داد. محمدرضا فرجی، رئیس این اتحادیه، به رسانه ها گفت که بیش از دو ماه است با نهادهای مختلف در این مورد رایزنی داشته اند و به تازگی به آنها اعلام شده که اعضای این صنف می توانند پس از ارائه تعهدهای لازم، درخواست خود را مبنی بر داشتن یک اینترنت بدون فیلتر ارائه نمایند.

نامه ای با سربرگ سازمان نظام صنفی رایانه ای تهران هم با همین محتوا در فضای مجازی دست به دست شد که البته این نهاد صنفی اعلام نمود که این نامه نسبتی با آنها ندارد و در عوض نامه دیگری منتشر شد که از وزارت ارتباطات می خواست اسامی دریافت نمایندگان اینترنت بدون فیلتر را اعلام کند.

استادان دانشگاه هم در زمره همین گروه ها بودند. مرتضی فرخی، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نامه ای نوشت: با عنایت به مصوبه یکصدوبیست ونهمین جلسه کارگروه معین مصادیق مجرمانه دستور فرمایید نسبت به تهیه فهرست اعضای محترم هیأت علمی آن مؤسسه بر اساس فرم پیوست در قالب فایل اکسل جهت دسترسی به اینترنت باز به منظور استفاده از سکوها و تارنماهای بین المللی با محتوای علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری به قید فوریت جهت اقدامات بعدی به این معاونت ارسال فرمایید.

مخالفت با تبعیض در سرعت اینترنت

با این اوصاف زمانی از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص درخواست های متعدد برای اینترنت بدون فیلتر سؤال می گردد، عیسی زارع پور از مخالفت وزارتخانه خود با تبعیض در سرعت دسترسی به اینترنت خبر می دهد و نه سطح دسترسی. وزیر ارتباطات در پاسخ به سؤال همشهری درباره انتشار متن نامه درخواست چهره ها و نهادها مبنی بر برخورداری از اینترنت بدون فیلتر و شائبه طبقاتی شدن اینترنت به می گوید: ما در وزارت ارتباطات نه تنها با تبعیض در سرعت دسترسی به اینترنت کاملا مخالف هستیم، بلکه برعکس برنامه داریم امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت را برای همه جای کشور فراهم کنیم.

زارع پور تأکید می نماید که ما در حال پیگیری هستیم تا با همان کیفیتی که اینترنت را در اختیار همشهریان شمال شهر تهران قرار می دهیم، با همان کیفیت و سرعت هم در دسترس هموطنان عزیز در دورافتاده ترین نقاط روستایی هم قرار دهیم.

به گفته او ما طی یک سال گذشته دسترسی به اینترنت برای بیش از 2800 روستا را با همان تکنولوژی 4G تهران فراهم کردیم. فیبر نوری را هم که الان داریم برای شهرها دنبال می کنیم، بعدتر به روستاها خواهیم برد؛ لذا از جهت سرعت دسترسی به اینترنت هیچ تبعیضی وجود ندارد.

اینترنت طبقاتی بر اساس مصوبه

این در حالی است که وزیر ارتباطات به نوعی وجود اینترنت طبقاتی را تأیید می نماید اما از به کار بردن این عبارت پرهیز می نماید.

زارع پور در پاسخ به خبرنگار همشهری می گوید که بر اساس مصوبه ای که کارگروه معین مصادیق محتوای مجرمانه داشته است، همچون اینترنت خبرنگاری که از سال های قبل در اختیار خبرنگاران قرار گرفته است، به ما تکلیف شده تا دسترسی استادان محترم دانشگاه را به برخی از سایت هایی که ما را تحریم نموده اند یا برخی از سایت هایی که فیلتر شده اند اما کاربردهای علمی و فناوری هم دارند، فراهم کنیم.

استادان احتیاج دارند

وزیر ارتباطات در شرح لزوم برخورداری استادان از اینترنت بدون فیلتر می گوید: بر مبنای تصمیم کارگروه، استادان باید بتوانند کار علمی خودشان را به وسیله سایت های تحریمی که عمدتا برای مقالات علمی و پژوهشی استفاده می شوند، انجام دهند. این امر دارد به صورت روتین انجام می گردد.

با این اوصاف زارع پور تأکید می نماید که البته ما اعتقاد داریم که باید در مصادیق فیلترشده یک دهه گذشته بازنگری صورت بگیرد و برخی از سایت ها و خدماتی که کاربرد چندگانه دارند یا محتوای مجرمانه آنها از بین رفته است، بازگشایی شوند.

تأثیر سطح دسترسی

با این حال، اگر چه طبقه بندی اینترنت می تواند برخی از مسائل را برطرف کند، اما این اتفاق معایبی هم دارد. در وهله نخست مطابقت این موضوع با مواد قانون اساسی مبنی بر دسترسی آزاد به اطلاعات برای آحاد مردم قابل آنالیز است. محمد کشوری، کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، هم معتقد است، راه اندازی اینترنت طبقاتی شاید برای داشتن اینترنت بچه ها توجیه داشته باشد، اما تعریف سطوح مختلف دسترسی برای اقشار بزرگسال جامعه هیچ منطق و توجیهی ندارد و اعتماد مردم را بیشتر خدشه دار می نماید. کشوری با تأکید بر اینکه در هیچ جای دنیا چنین سیستمی برای کل جمعیت کشور پیاده سازی نشده و راه اندازی اینترنت طبقاتی عملا با توسعه اینترنت ثابت و بسیاری دیگر از سیاست های کلان در حوزه آی تی منافات دارد، منطق چرا باید سطح دسترسی یک پزشک با یک دانشجو یا خبرنگار در دریافت اطلاعات اینترنتی متفاوت باشد؟ را نمی پذیرد.