نشانه های سطوح پایین ویتامین D - بازی های فکری

مترجم: حمید وثیق زاده

منبع: راسخون

پایین بودن سطح ویتامین D در انسان بسیار شایع است و گفته می گردد یک عامل احتمالی خطر برای ایجاد بیماری های مختلف به تعداد میرود. این قسمت بینشی از جنبه های مختلف این بیماری است.

لیست راهنما

1- علائم

2- بیماری های مرتبط

3- تست خون

4- عوامل خطر

5- تأثیرات تکمیلی

6- منابع ویتامین D

گفته می گردد که یکی از بیشترین مسائل مربوط به سلامتی در جهان کمبود ویتامین D است که دست کم گرفته می گردد. بعقیده انجمن ویتامین D، تقریباً پنجاه درصد از جمعیت جهان از این شرایط رنج می برند، که اغلب تا شدید نشدن علائم و یا ایجاد نشدن عوارض و بیماری تشخیص داده نمی گردد. گفته می گردد در صورت درمان نکردن آن به مدت طولانی، این شرایط، عوارض جدی را به همراه می آورد. سطح پایین ویتامین D به مدت طولانی به نام یک عامل خطر برای ایجاد اختلالات در رشد استخوان، منجر به بیماری راشی تیسم می گردد. با توجه به مطالعات اخیر، کمبود این ویتامین می تواند یک عامل خطر برای بعضی از بیماریهای دیگر هم باشد. گزارش های مختلفی وجود دارند که کمبود ویتامین D را به انواع خاصی از سرطان و بیماری ها، مانند، فلج چندگانه، مسائل قلبی، و غیره ارتباط می دهند. علائم سطوح پایین ویتامین D معمولاً ناتعیین بوده و اغلب به نام علائم بالینی مانند سندرم خستگی مزمن تفسیر شده است. بنابراین به دلیل واقعی آن تا زمان ایجاد عوارضی چون انحرافات و بدشکلی استخوانی توجهی نمی گردد.

علائم کمبود ویتامین D

در بزرگسالان

درد عضلانی استخوانی: یکی از شایع ترین علائم کمبود ویتامین D، درد عضلانی- استخوانی می باشد که ممکن است در طول زمستان بدتر گردد. در بعضی موارد، این درد غالباً مانند یک ضربان شدید در دستها یا پاها احساس می گردد.

نرمی استخوان: مقدار پایین ویتامین D ممکن است به نرمی استخوان در بزرگسالان بیانجامد که ضعف و درد استخوان خصوصاً در دنده ها، باسن، لگن، ران و پا را ایجاد می کند. این افراد ممکن است در راه رفتن یا بالا رفتن از پله مشکل داشته باشند. در بیشتر آنها فرایند حرکتی ناپایدار یا لرزان دیده می گردد. همچنین در چنین افرادی ممکن است استخوان به راحتی بشکند.

تغییرات خلق و خوی و افسردگی: مشاهده شده است که کمبود ویتامینD در افراد افسرده شایع است. اختلالات فصلی عاطفی (SAD)، اختلالی خُلقی است که در طول زمستان، هنگامی که آفتاب کمتری وجود دارد، آشکار می گردد. همه ما می دانیم که قرار گرفتن در معرض نور خورشید با تولید ویتامینD مرتبط است. گفته می گردد که این ویتامین سطوح ملاتونین، که یک انتقال دهنده عصبی است و نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد، را تحت تأثیر قرار می دهد. با سطوح پایین ویتامین D، بدن تولید ملاتونین را که باعث از دست دادن انرژی، کندی و احتمالاً افسردگی می گردد را آغاز می کند. بنابراین، قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین D در بدن تولید می کند که به نوبه خود باعث کاهش سطح ملاتونین شده و افسردگی را از بین می برد. در یکی از نظریات نام می گردد که افسردگی و تغییرات خلق و خوی علائمی از سطوح پایین ویتامین D هستند. در خصوص زنان، تغییر سطح استروژن عامل دیگری است که گفته می گردد به کمبود ویتامین D و افسردگی مرتبط است.

خستگی و بدن درد: این علایم برای شرایط مختلف پزشکی متداول می باشد. کسانی که مبتلا به سندرم خستگی مزمن هستند، از کوفتگی شدید و خستگی رنج می برند. همچنین در بسیاری از آنها سطوح پایین ویتامین D مشاهده شده است. اگرچه علائم مبهم می باشند، اما در میان کسانی که با کمبود ویتامین D مواجهند، معمول است.

از دست دادن شنوایی: کمبود ویتامین D می تواند به نرمی استخوان ها بیانجامد که امکان دارد نفوذپذیر و شکننده شوند. در بعضی افراد، این شرایط ممکن است باعث کانی زدایی از حلزون گوش گردد، که در نهایت می تواند منجر به از دست دادن شنوایی گردد.

اختلالات خواب: ارتباط بین اختلالات خواب و کمبود ویتامین D با این واقعیت اثبات می گردد که تعداد بسیار زیادی گیرنده ویتامین D در آن قسمت از مغز که الگوی خواب طبیعی را کنترل می کند، وجود دارند. عموماً اعتقاد دارند که ثابت نگه داشتن سطح ویتامین D می تواند درمانی برای مسائل خواب باشد.

علائم قبل از قاعدگی شدید: گفته می گردد که ویتامین D درمانی است برای علائم قبل از قاعدگی. هر چند نحوه عملکرد این ویتامین در این زمینه تعیین نیست، اما می تواند به دلیل نقش آن در افزایش سطح کلسیم و یا فعال شدن عملکرد انتقال دهنده عصبی باشد. ویتامینD همچنین ممکن است موجب تغییرات هورمونی گردد.

ایمنی پایین: به همان مقدار که سیستم ایمنی بدن ضعیف تر می گردد، احتمال ابتلا به تعدادی از بیماری های دیگر، نظیر آنفولانزا و عفونت های تنفسی افزایش می یابد. با یک سیستم ایمنی ضعیف، سلامت کلی می تواند در مخاطره قرار گیرد.

مسائل دندانی: ویتامین D برای جذب کلسیم در بدن بسیارمهم است. به همین دلیل است که سطح پایین ویتامین D بهداشت دهان و دندان را تحت تأثیر قرار می دهد. کسانی که با کمبود این ویتامین مواجهند، دچار مسائل مختلف دندانی، از جمله بیماری پریودنتال می شوند.

در بچه ها و نوجوانان

راشی تیسم: کمبود ویتامینD در بچه ها ممکن است موجب راشی تیسم گردد، که با نرمی استخوان و جمجمه و پاهای خمیده تعیین می گردد. در بعضی موارد، ممکن است مقدار رشد را هم تحت تأثیر قرار دهد به خصوص به جای وزن در قد تأثیر می گذارد.

تأخیر در دندان در آوردن

کج خلقی

مسائل تنفسی

عفونت تنفسی بازگشتی

گرفتگی های عضلانی

گهگاه هم مسائل قلبی خاصی آشکار می شوند.

می توان گفت که نشانه های سطوح پایین ویتامین D ناتعیین بوده و می تواند به طیف وسیعی از بیماری ها و اختلالات نسبت داده گردد. در بعضی از موارد، حتی امکان دارد این علائم، تا رسیدن این ویتامین به سطح بسیار پایین، آشکار نشوند.

بیماری های مرتبط با سطوح پایین ویتامین D

فشار خون بالا؛ مسائل قلبی

فلج چندگانه؛ آسم؛ فیبرومیالژیا (درد مزمن عضلات)

روماتیسم مفاصل؛ سندرم خستگی مزمن

دیابت؛ پسوریازیس یا صدفک (psoriasis)؛ سِل جلدی؛ ناباروری

بیماری آلزایمر؛ بیماری پارکینسون (فلج مرتعش)

بیماری کرون (بیماری التهابی روده می باشد)؛ مرض سل

لوسمی لنفوسیتی مزمن

انواع خاصی از سرطان (سینه، پروستات، تخمدان و سرطان روده بزرگ)

تحقیقات در خصوص ارتباط میان ویتامین D و این بیماری ها هنوز هم در حال انجام است. نام شده که ویتامین D، ژنهایی که درگیر بعضی از این بیماری ها هستند، را تنظیم می کند. همچنین گفته می گردد که سطح پایین ویتامین D یک عامل خطر برای بسیاری از آنهاست. بنابراین، اینگونه استنباط می گردد که مکمل ویتامین D ممکن است برای جلوگیری از طیف وسیعی از بیماری ها و اختلالات یا برای کاستن از علائم آنها مفید باشد. بنابراین، بررسی سطح ویتامین D در فواصل منظم، ممکن است سودمند باشد.

تست خون ویتامین D

گفته می گردد تست 25ـ هیدروکسی ویتامینD [یا تست25 (OH) D ] از دقیق ترین روشهای تعیین غلظت سرمی ویتامین D است. یکی دیگر از روش ها بنام، تست 25ر1 ـ هیدروکسی ویتامین D است که برای آن دسته از افرادی که می خواهند به کمبود احتمالی ویتامین D پی ببرند، توصیه نمی گردد. این تست برای افرادی با کلسیم و سطوح ویتامین D بیش از حد (مانند سارکوئیدوز (sarcoidosis)) انجام می گردد. مقدار طبیعی ویتامین D هنوز هم موضوعی بحث برانگیز است. در خصوص بزرگسالان سالم، غلظت سرم خون 20 نانوگرم در میلی لیتر است که به وسیله بسیاری از آزمایشگاه های ایالات متحده مقداری ایده آل محسوب می گردد. در حالی که تعدادی از متخصصین بهداشت و درمان، سطح پایین آن را زیر30 نانوگرم در میلی لیتر می دانند، برای گروهی هم این مقدار، زیر 50 نانوگرم در میلی لیتر می باشد. در خصوص گروه اخیر، سطح ایده آل ویتامین D 50 تا 70 نانوگرم در میلی لیتر است. بنابراین دوز ویتامینD با توجه به نتیجه آزمایش و شرایط سلامت فرد تعیین می گردد. هیچ حد بالای استانداردی برای سطح ویتامینD وجود ندارد. دامنه آن ممکن است از 50 تا 80 نانوگرم در میلی لیتر متغیر باشد. به طور خلاصه، تا آنجایی که به دامنه و حیطه سطح ویتامین D مربوط باشد، هیچ استاندارد جهانی وجود ندارد. بنابراین، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کرده تا سطح ویتامین D شما را با جزئیات بررسی کند.

چه کسانی در معرض خطر هستند؟

اصولاً، سه عامل وجود دارند که می توانند منجر به سطح پایینی از ویتامینD شوند. یکی از آنها، ناتوانی بدن برای تولید و یا استفاده از این ویتامین است. دوم آنکه، بعضی از افراد، تحت شرایطی خاص، نیاز به ویتامین D زیادی دارند که ممکن است دچار کمبود شوند. اگر چه تعدادی منابع غذایی سرشار از ویتامین D وجود دارند، مصرف کم در رژیم غذایی هم ممکن است یک دلیل محسوب گردد. در زیر لیست بعضی از علل شایع سطوح پایین ویتامین D آورده شده است.

رژیم غذایی که دارای کمبود ویتامین D است.

عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید ـ بر تولید پوستی ویتامین D تاثیر می گذارد.

مسائل گوارشی ـ بر جذب این ویتامین تأثیر می گذارند.

بیماری های کلیه و کبد ـ بر سوخت و ساز این ویتامین تأثیر می گذارند.

پیری ـ تولید پوستی ویتامین با افزایش سن، کاهش می یابد.

زنان ـ تغییر سطوح استروژن ممکن است تأثیر منفی بر سطح ویتامین D داشته باشد.

زنان باردار و شیرده ـ به ویتامین D بیشتری نیاز دارند.

مصرف داروهایی خاص، چاقی و مسائل ژنتیکی

پوست تیره ـ ملانین بر تولید پوستی ویتامین D تأثیر می گذارد.

بعضی از دلیلهایی که در بالا گفته شد، می توانند جلوگیری شوند، در حالی که، دیگر دلیلها، نیاز به مداخله پزشکی دارند. یک درک اولیه از ویتامین D، عملکردهای آن در بدن و منابع آن، ممکن است در افزایش آگاهی در خصوص این ماده مغذی ضروری و کمبود آن مفید باشد. آیا مکمل های ویتامین D مؤثر می باشند؟

توصیه می گردد که گهگاهی سطوح ویتامین D بررسی شوند. چنانچه متوجه کمبود آن شدید، شاید دکترتان مصرف مکمل هایی را توصیه کند. دوز مکمل های ویتامین D ممکن است با توجه به شرایط فردی متفاوت باشد. اگر چه گفته می گردد حد بالایی آن 4000 IU (واحد بین المللی) است، در بعضی موارد دوزهای بالاتر برای درمان کوتاه مدت استفاده می شوند. مکمل های ویتامین D بایستی تحت نظر یک متخصص بهداشت و درمان مصرف شوند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف این ویتامین در رژیم غذایی هم احتمالاً مفید است. در بعضی موارد، ممکن است مکمل ها مؤثر واقع نشوند. این حالت در افرادی با شرایط پزشکی و یا ژنتیکی خاصی اتفاق می افتد. به نام مثال، کسانی که مبتلا به بیماری سلیاک (celiac)، بیماری کرون (Crohn)، و غیره، هستند، ویتامینD به درستی جذب نمی گردد، مهم نیست که چقدر مکمل استفاده کنند. همین حالت برای افرادی که مسائل کبدی و کلیوی دارند، پیش می آید. این اندام مسئول تبدیل ویتامین D به فرم بیولوژیکی فعال آن است. ویتامین D ای که به وسیله بدن ساخته و جذب شده است، غیر فعال است تا زمانی که هیدروکسیلاسیون که در دو اندام مختلف یعنی کلیه و کبد اتفاق می افتد، فعال گردد. کبد، ویتامین D را به 25 ـ هیدروکسی ویتامین D و یا کلسیدیول (calcidiol) تبدیل می کند، که به نوبه خود به وسیله کلیه به 25ر1 ـ دی هیدروکسی ویتامین D یا کلسیتریول (calcitriol) تبدیل می گردد. کمبود ویتامین K و مهمیم هم ممکن است بر جذب ویتامین D در بدن تأثیر بگذارند. بنابراین، عوامل مختلفی وجود دارند که سطح ویتامین D در بدن را تعیین می کنند. اگر مکمل ها پیروز به بالا بردن سطح ویتامین D نشوند، نیاز است که عوامل دیگر مورد بررسی قرار بگیرند و اصلاح شوند.

گفته میگردد مکمل های ویتامینD برای درمان ضایعات استخوان، نرمی استخوان، راشیتیسم، کمبود ویتامین D، پسوریازیس، هیپوپاراتیروییدی، سطح پایین فسفات در خون، و غیره مؤثر هستند. همچنین شاید برای کسانی که مبتلا به پوکی استخوان هستند مفید باشند. هر چند، هیچ شواهد قطعی وجود ندارد، گفته می گردد که ویتامین D برای جلوگیری از انواع خاصی از سرطان، فلج چندگانه، عفونت های تنفسی، آرتریت روماتیسمی، و غیره سودمند است. با این حال، امکان دارد این مکمل ها برای درمان فشار خون بالا، بیماری های قلبی ، دیابت، بیماریهای مزمن انسدادی ریه، آسم و یا سطوح بالای کلسترول مؤثر باشند.

چنانچه مبتلا به بیماریهای کبدی و کلیوی، تصلب شریان، انواع خاصی از سرطان (بویژه لنفوم)، پُرکاری پاراتیروئید، سارکوئیدوز، سطوح بالای کلسیم خون و هیستوپلناموز (histoplasmosis) هستید، از مصرف مکمل های ویتامین D اجتناب کنید.

مسمومیت زایی ویتامین D: گرچه نادر است، لیکن، مصرف بیش از حد مکمل ها گاهی اوقات ممکن است موجب مسمومیت زایی ویتامین D شوند. این شرایط در خصوص قرار گرفتن بیش از حد در آفتاب اتفاق نمی افتد، زیرا بدن یک مکاهمم تنظیمی دارد که می تواند تولید ویتامین D را چک کرده و از رسیدن آن به سطوح سمی جلوگیری کند. علائم شایع مسمومیت زایی ویتامین D عبارتند از: حالت تهوع، استفراغ، خستگی، یبوست و از دست دادن اشتها.

چگونه ویتامین D دریافت کنیم؟

اگر چه غذا یکی از منابع اصلی ویتامین ها و مواد معدنی است، این منبع در خصوص ویتامین D خیلی مناسب نیست. بعضی موادغذایی این ویتامین را در خود دارند، اما به مقدار کافی نیست که نیاز بدن انسان را برآورده سازد. اعتقاد بر این است که تنها دو منبع عمده ویتامین D وجود دارد ـ نور خورشید و مکمل ها.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید: بدن انسان زمانی که در معرض اشعه UVB خورشید قرار می گیرد، می تواند ویتامینD تولید کند. گفته شده است که قرار گرفتن در آفتاب به مدت چند دقیقه برای پوست به خاطر تولید مقادیر لازم ویتامین D کافی است (اما از آفتاب سوختگی جلوگیری کنید). بنابراین، نیازی نیست نگران عوارض جانبی قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باشید. با این حال، عوامل ویژه ای وجود دارند که بر تولید ویتامینD در بدن انسان، به وسیله قرار گرفتن در معرض نور خورشید تأثیر می گذارند.

زمان مناسب در طول روز: اعتقاد بر این است که نور خورشید در ظهر (10 صبح تا 2 ظهر) برای پوست بهترین زمان تولید ویتامین D است.

رنگ پوست: افرادی که پوست روشن دارند به زمان کمتری برای سنتز ویتامینD از نور خورشید نیاز دارند، در حالی که افراد با پوست تیره به مدت زمان طولانی تری جهت قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیاز دارند.

محل سکونت: مقدار اشعه های UVB که به زمین می رسد، در مکان های مختلف فرق دارد. این اشعه ها زمانی به زمین می رسند که خورشید در بالای 50 درجه از افق قرار داشته باشد.

تغییرات فصلی: مقدار اشعه های UVB که به زمین می رسد، ممکن است با فصول مختلف متفاوت باشد و در طول زمستان بسیار کم است. با این حال، در مکانهای متفاوت هم این مقدار ممکن است تغییر کند.

سن: افراد مسن تر (بالای 40 سال) در مقایسه با افراد زیر 20 سال، به مدت زمان طولانی تری برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید جهت تولید ویتامین D، نیاز دارند.

استفاده از کرم های ضد آفتاب: پس از استفاده از کرم های ضد آفتاب، چنانچه هدف سنتز و تولید ویتامین D باشد، قرار گرفتن در معرض نور خورشید فایده ای ندارد.

در معرض قرار دادن پوست: در مقایسه با پاها و بازوها که تنها مقدار کمی ویتامین D تولید می کنند، قرار دادن نیم تنه در معرض نور خورشید بسیار مفید است.

عوامل دیگری که می توانند مانعی برای تولید ویتامین D باشند، آلودگی هوا، آب و هوا ابری، ارتفاع بالا، و غیره هستند.

اگر به هر دلیلی قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن نباشد، تختهای برنزه می توانند به نام یک جایگزین استفاده شوند. در این مورد هم، قرار گرفتن در معرض آن به مدت چند دقیقه کافی خواهد بود. با این حال، اشعه های UVA که از این لامپها ساطع می شوند، جای نگرانی دارد.

مکمل ها: مکمل های ویتامینD به شکل روغن (که به صورت کپسولهای ژله ای و یا بطری فروخته می شوند) و پودرهای محلول در آب (که به صورت قرص یا کپسول عرضه می شوند) موجودند. هم ویتامین D2 و هم D3 به نام مکمل در دسترس می باشند. با این حال، ویتامینD3 (فرم ویتامین D که در بدن انسان تولید می گردد) ترجیح داده می گردد، زیرا بدن بلافاصله آن را استفاده می کند. حتی مقدار مکمل ها باید دقیق باشند. مقدار مورد نیاز ممکن است از فردی به فرد دیگر با توجه به سن، شرایط سلامت، مقدار قرار گرفتن در معرض خورشید، مقدار جذب، و غیره متفاوت باشد. گفته شده است که سطح مورد نیاز ویتامین D که به وسیله مراکز (بهداشتی) دولتی توصیه می گردد (IU 700 در روز، برای افراد زیر 70 سال و IU 800 برای افراد بالاتر از این سن) بسیار پایین تر از نیاز واقعی بدن است. به عقیده انجمن ویتامین D، مقدار ویتامین D مورد نیاز حدود IU 1000 برای نوزادان زیر یک سال است. بالاتر از این سن، به IU 1000 در هر 25پوند (معادل 11.34 کیلوگرم) از وزن بدن نیاز است. یک فرد سالم بالغ به طور میانه به حدود IU 5000 ویتامین D نیاز دارد، در حالی که زنان باردار و مادران شیرده به IU 6000 نیاز دارند. بر اساس آخرین مطالعات تحقیقاتی، نیاز ویتامین D در یک فرد بزرگسال به طور میانه بین IU 8000 تاIU 10000 است. نظر به اینکه افزایش در دوز، هنوز به وسیله مقامات تأیید نشده است، بهترین کار پیروی از دستورالعمل های پزشک خود است که در هر فرد بسته به نیاز، مقدار دوز را تعیین می کند.

غذاهایی با ویتامین D : همانطور که در بالا ذکر شد، بعضی غذاها حاوی ویتامین D هستند، اما برای برآوردن نیاز روزانه بدن کافی نیستند. قارچ و یونجه دارای مقادیر نسبتاً زیادی ویتامین D2 هستند. در زیر بعضی از منابع ویتامین D3 آورده شده است.

روغن جگر ماهی

ماهی آزاد

ماهی خال مخالی

ماهی ساردین

شمشیر ماهی

شاه ماهی

گربه ماهی

ماهی تن

تخم مرغ

کبد گاو

شیر بز

ماست

پنیر ریکوتا

همچنین می توانید غذاهای غنی شده از ویتامین D را مصرف کنید. عامل دیگری که می تواند سطح ویتامین D بدن انسان را تحت تأثیر قرار دهد، متابولیسم و جذب طبیعی است. برای جذب مناسب ویتامین D، شما باید مقدار کافی مهمیم، ویتامین K و روی در بدن داشته باشید.

عملکردهای اصلی ویتامین D

در سال های اولیه قرن بیستم محققان دریافتند بیماری که بر رشد استخوان در بچه ها تأثیر می گذارد، می تواند به وسیله ترکیبی از روغن کبد ماهی کاد پیشگیری گردد. آنها نام این ترکیب را عامل D محلول در چربی گذاشتند، که بعدها به نام ویتامین D شناخته شد. از جهات دیگر به این ویتامین به دلیل توانایی آن برای افزایش مقدار رسوب کلسیم در استخوان ها، کلسی فرول calciferol گویند. ویتامین D یک گروه از پروهورمونها (prohormones) (پیش ماده ای برای هورمون) است که حداقل تأثیر هورمونی را دارد. دو فرم اصلی ویتامین D2 و ویتامینD3 هستند. اولی به وسیله گیاهان تولید می گردد و از جهات دیگر با نام ارگوکالسیفرول (ergocalciferol) شناخته شده، و دومی، عمل (تولید این ویتامین) در بدن انسان انجام می گردد (درپوست، زمانی که در معرض اشعه های ماوراء بنفش در آفتاب قرار گرفته باشد، ایجاد می گردد)، که با نام کالی کلسیفرول (cholecalciferol) شناخته شده است.

◄کنترل سطح فسفات و کلسیم در خون

◄تنظیم سلامت استخوان

◄ تقویت سیستم ایمنی بدن

◄تنظیم عملکردهای عصبی و عضلانی

◄ایفای نقش حیاتی در عملکرد قلب و عروق

◄متعادل سازی سطح قند خون و تولید انسولین

◄ بالا بردن رشد طبیعی سلولی

در خاتمه، پرداختن به علائم سطوح پایین ویتامین D می تواند راه حلی برای مسائل سلامتی شما باشد. همیشه بهتر است از کمبود این ویتامین با اتخاذ یک رژیم غذایی مناسب، و به وسیله قرار گرفتن به مقدار کافی در معرض نور خورشید جلوگیری کنید. هرگاه به کمبود ویتامین D پی بردید، بسیار بسیار ضروری است که از احتمال ابتلا به بعضی بیماری ها و اختلالاتی که می توانند این شرایط را بوجود آورند، جلوگیری کنید. در صورتی که چنین مسئله ای وجود نداشته باشد، مکمل های غذایی می توانند طبق تجویز دکترتان مصرف شوند. چنین مکمل هایی در قالب داروی تزریقی، قرص و هم شربت دارویی توزیع می شوند. چنانچه این کمبود در اثر هر بیماری و یا اختلال دیگر ایجاد شده باشد، درمان باید انجام گردد تا دلیل اصلی آن مداوا گردد. مقدار مصرف مکمل ها بر مبنای نیاز هر فرد تعیین می گردد. با این حال، باید دقت گردد که شرایط پزشکی فعلی و هم دارویی خود را به اطلاع دکترتان برسانید.

/ج

منبع: راسخون