میدانگاه عباسی و بازسازی فرهنگی ترین فضای شهری اصفهان - بازی های فکری

جهت دریافت خدمات بازسازی خانه با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

وقتی هتل عباسی اصفهان با طرحی از ماکسیم سیرو، معمار فرانسوی از دل کاروانسرای صفوی بازآفرینی شد، نمای بیرونی این اثر باتلاش الیاس یاسی گبای، معمار ایرانی و دانش آموخته دانشگاه تهران و بوزار پاریس طراحی و ساخته شد، بعدها به دلیل توجه و استقبال گردشگران و همچنین میزبانی دولت از دولتمردان و مهمانان خارجی به شهرداری اصفهان پیشنهاد داده شد تا برای همخوانی بیشتر، خانه های مقابل هتل خریداری و یک میدانگاه طراحی و اجرا گردد، میدانگاهی که قرعه طراحی آن باز به نام گبای درآمد و با این وصف در سال 50 شمسی یکی از آثار ویژه فضای شهری معاصر اصفهان بنا شد.

بنابر این بود تا مجموعه و میدانگاه عباسی با معماری ایرانی اسلامی و همخوان با بنای هتل عباسی ، به نوعی چشم انداز این هتل و پیشخوانی برای خدمات فرهنگی، پذیرایی و فروش صنایع دستی باشد اما کم کم این فروشگاه های کتاب بودند که راهشان به میدانگاه عباسی باز شد و این مکان به یکی از پاتوق های فرهنگی اصفهان تبدیل شد.

بنابراین میدانگاه عباسی به دلیل دربرگیری فروشگاه های صنایع دستی، کتابفروشی ها و فروشگاه های عرضه کالاهای فرهنگی چون موسیقی، نقاشی و خوشنویسی، همچنین به دلیل محل آمدوشد هنرمندان، دوستداران کتاب، فرهیختگان و فرهنگیان در خاطره جمعی شهروندان اصفهان صندلی ویژه و پررنگی گرفت.

گذشته از ابعاد فرهنگی و اجتماعی میدانگاه عباسی، همسویی معماری آن با بنای هتل عباسی و همخوانی و کمال تواضع و احترام آن به بناهای تاریخی اطراف، معماری ایرانی اسلامی با رواق ها، گنبدهای هرمی آبی، ردپای ظریف کاشیکاری و طرح گودال باغچه آن که بیشتر از هرچیز نماینده معماری اصیل ایرانی است موجب آن شد تا این بنا به درستی در فهرست آثار ملی ایران قرار گیرد.

تملک مجموعه و میدانگاه عباسی در اختیار شهرداری اصفهان است و طبق قوانین میراث فرهنگی ایران ، نگهداری و بازسازی این اثر بر عهده مالک و با نظارت نهاد میراث فرهنگی است. از این رو دوستداران میراث فرهنگی و فعالان معماری اصفهان معتقدند که شهرداری باید با مشورت متخصصان این بنا را بازسازی اساسی و در جهت بازیابی پویایی و کاربری متناسب این میدانگاه برنامه ریزی کند.

طرح مطالعاتی میدانگاه عباسی، پیش روی شهرداری اصفهان

آن طور که سیداحمد حسینی نیا، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان گفت: مطالعات آسیب شناسی مجموعه و میدانگاه عباسی در حال اجرا و قرار است برای رونق بخشی هرچه بیشتر این میدانگاه راهکارهای لازم داده گردد.

این مقام شهرداری اصفهان پیشتر گفته بود که شهرداری برای بازسازی مجموعه عباسی برنامه ای ندارد اما حالا گویا با ثبت ملی این اثر ورق برگشته است و آن ها قصد اصلاح ایرادهای سازه ای و بازسازی مجموعه عباسی را دارند.

گام اول برای بازآفرینی میدانگاه عباسی، مشورت با متخصصان

محمود درویش، عضو انجمن مفاخر معماری ایران در این ارتباط ثبت ملی میدانگاه عباسی را قدم مثبت و سازنده دانست.

وی معتقد است که باید اولین گام شهرداری در بازسازی اساسی این اثر معاصر، مشورت با متخصصان باشد.

درویش از بایدهای بازسازی مجموعه عباسی گفت و اینکه باید در طرح بازسازی از مشورت الیاس گبای که اکنون در آمریکا ساکن است، بهره گرفت.

وی اضافه کرد: بازسازی اساسی اولین کاری است که باید انجام گردد، پارکینگ به هیچ وجه قابل استفاده نیست و خطرناک است وسطوح ناهنجاری دارد که باید اصلاح گردد،. پله ها تا حدود زیادی در اثر عوامل جوی مثل باد و باران فرسایش سنگین داشته اند و هر کس هر طور خواسته، در بنا دخل و تصرف نموده است و بنابراین انواع و اقسام تغییرات داده شده که همه اینها باید آنالیز و مطالعه گردد.

درویش گفت: اول از همه باید طرحی برای بازسازی داشته باشیم. باید کسی مسوولیت طراحی و اجرای یک بازسازی درست را برای این بنا پیشنهاد کند.

این معمار پیشکسوت که دومین برنده مسابقه طراحی و معماری فضای مقابل هتل عباسی در سال پنجاه بوده است، گفت: علت وجودی مجموعه و میدانگاه عباسی فضای باز جلوی هتل بود و در صورت مساله ای که مطرح شد، این مجموعه قرار بود عناصر مکمل هتل را داشته باشد؛ چرا که در یک کاروانسرای تاریخی امکان تعبیه رستوران های بیشتر، مراکز فروش صنایع دستی و خدماتی به گردشگران نبود و بنابراین کمبودهایی که در هتل احساس می شد و امکان تعبیه آنها نبود در این مجموعه تعریف و طراحی شد.

به گفته درویش، شهرداری در برخورد با سال های انقلاب نتوانست از مجموعه عباسی بهره برداری مناسبی را که پیش بینی نموده بود، داشته باشد و بنابراین با واگذاری بعضی از سرقفلی ها شرایط عوض شد.

اشاره درویش به ورود کتاب فروشی ها به مغازه های زیر رواق ها و گرداگرد گودال باغچه مجموعه و میدانگاه عباسی است.

وی بر این باور است که فضای بیرونی هتل عباسی باید مثل فضای داخلی هتل، زنده و فعال و برای این منظور باید از نظر مالی بازده خوبی داشته باشد.

پیشنهاد این کنشگر میراث فرهنگی اصفهان این است که کتابفروشی های میدانگاه عباسی به راسته بازار نوسازی شده در بدنه شرقی چهارباغ عباسی منتقل گردد؛ جایی که در جریان یک نوسازی منجر به از بین رفتن کاربری و پویایی بخش زیادی از بدنه چهارباغ تاریخی شد و به باور وی با انتقال کتابفروشی ها می توان به باززنده سازی، احیا و رونق دوباره این بخش از چهارباغ یاری بزرگی کرد.

وی در این باره گفت: حساسیت و مخالفت یکسری از هواداران کتابفروشی ها بجاست ولی کتابفروشی ها می توانند با انتقال به بدنه سازی شرقی چهارباغ، این بخش را که مرده و غیرقابل استفاده مانده است، احیا نمایند.

درویش با اشاره به طرح اولیه مجموعه عباسی با کارکرد مکمل برای هتل عباسی، اضافه کرد: عتیقه فروشی ها، فرش فروشی ها، صنایع دستی،رستوران ها و کافه ها باید به مجموعه و میدانگاه عباسی منتقل شوند؛ اما همه این ها منوط به نگاه درست، علمی و بازسازی اساسی در این مجموعه است.

تصمیم گیری در پرتو خرد و اندیشه برای میدانگاه معاصر اصفهان

امیربهادر جعفری، معمار و سازنده فیلم مسند پلازا با موضوع میدانگاه عباسی نیز گفت: سخن گفتن درباره لزوم بازسازی میدانگاه عباسی و ارزش این فضای معاصر شهری شرح واضحات است اما واجب است که تکرار گردد؛ بازسازی کاروانسرای مادرشاه در فاصله دهه های سی تا پنجاه، نقطه عطف بزرگی در تاریخ معاصر شهر اصفهان است. امروز نیز میدانگاه عباسی شرایط مشابهی دارد و این لحظه از تاریخ می تواند نقطه عزیمت مهم و با ارزشی باشد.

جعفری که در سال های اخیر با الیاس یاسی گبای، معمار میدانگاه عباسی ارتباط و گفت وگو داشته،کوشیده است نگاه جامع تری به این فضای معاصر شهری داشته باشد. وی معتقد است که بازسازی باید با همان جنس حساسیت و دقتی انجام گردد که حاصلش مجموعه ای چون هتل عباسی شد و این همه در گرو خرد و شفافیت است.

این معمار که به دلیل تحقیقاتش در کنار گروه مشاور طرح مطالعه میدانگاه عباسی قرار گرفته است، گفت: شهرداری اصفهان، هرچند قدری دیر اما آغاز بسیار خوب درباره بازسازی میدانگاه عباسی داشته است و مشاور مناسبی چندین ماه برای مطالعه موضوع مشغول کار بوده است و البته با توجه به حساسیت طرح، ضرورت مشورت با مشاور طراح وقت، مهندس گبای، از ابتدا مورد توجه بود به همین مناسبت من هم در کنار ایشان پیرامون کار بازسازی قرار گرفتم.

وی اضافه کرد: شهرداری آغاز خوبی داشته است اما آن چه مورد قضاوت قرار خواهد گرفت، انتها کار است؛ تصمیم های درست و انتخاب های شجاعانه در چنین شرایطی، سرنوشت تاریخ اثر را رقم خواهد زد. در این خصوص ملاحظه دقت و حساسیت در طراحی جزئیات و شیوه تفکری که حاصلش مجموعه میدانگاه و کاروانسرای عباسی شد ضروری است.

وی همچنین با انتقاد از شهرداری در شیوه پیاده راه سازی خیابان آمادگاه، محل قرارگیری هتل و میدانگاه عباسی، یادآورشد: شهرداری در عمل، کیفیتی چون پیاده راه سازی مقابل هتل را از خود به جا گذاشته است که در یک مقایسه ساده با کیفیت اجرای نمای هتل و ساختمان و میدانگاه، بی شک نمره جالبی نمی گیرد و از این رو ضروری است از کارهای شتاب زده و احساسی دوری کند.

جعفری اضافه کرد: آینده میراث با ارزشی که به شهر و تاریخ تعلق دارد، نباید قربانی ناآگاهی،کاستی و بی سلیقگی گردد. دقت و حساسیت در طراحی، اندیشیدن، خرد، شفافیت و نیک اندیشی در تصمیم گیری، چاره کار است.

میدانگاه عباسی به عنوان یک اثر معماری و شهری معاصر در پیوند با هتل عباسی و البته چهارباغ عباسی احتیاج مبرم به بازسازی تخصصی و سنجیده به دور از اقدامات شتابزده دارد که حالا با ثبت ملی این اثر، اهمیت حفظ و باززنده سازی آن دوچندان شده است. پیشتر بارها زمزمه هایی مبنی بر تخریب و یا تبدیل این مجموعه و میدانگاه به هتل عباسی 2 موجب نگرانی فعالان معماری و میراث فرهنگی شد اما ثبت میراث فرهنگی، تا حدودی این خطر را از سر میدانگاه معاصر شهر اصفهان گذرانده است.

مطالبه دوستداران میراث فرهنگی اصفهان و کارشناسان معماری بازآفرینی و بازسازی اصولی میدانگاه عباسی به دور از اقدام ها شتابزده است. آنها امیدوارند، اکنون که شهرداری عزم بازسازی این فضای شهری را دارد، با هم افزایی و مشورت متخصصان این مهم محقق گردد.

ایرنا نوشت، تا به امروز بیش از 22 هزار بنا و اثر تاریخی در استان اصفهان شناسایی شده و یکهزار و 850 مورد آن به ثبت ملی رسیده است.