مروارید سیاه در پرتگاه انقراض - بازی های فکری

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، محمدعلی یکتانیک، کارشناس حیات وحش در گفت وگو با میزان ، درباره آخرین شرایط ماهیان خاویاری در دریای خزر گفت: دریای خزر یک اکوسیستم بی نهایت پیچیده و تاریخی است. این دریا تا حدی تکامل پیدا نموده که در آن فک خزری داریم که دومین فک کوچک دنیا به حساب می آید و 5 گونه ماهی خاویاری که به صورت عامیانه آن ها را به عنوان ماهیان خاویاری می شناسیم .

ماهیان خاویاری کشورمان چند گونه هستند؟

وی در ادامه اضافه کرد: ماهیان خاویاری 5 گونه مختلف شامل فیل ماهی، قره برون، اوزون برون، شیپ و تاس ماهی وچالباش هستند؛ که بزرگترین آن ها فیل ماهی است که این موجودات را می توان با توجه به قدیمی بودن آن ها فسیل زنده نامید .

فیل ماهی به 6 مترهم می رسد

این کارشناس حیات وحش در ادامه اضافه کرد: این ماهی ها وقتی کوچک هستند از کرم ها و سخت پوستان و از بقایای گیاهی و از میگو های ریز تغذیه می نمایند و وقتی بزرگ تر می شوند کاملا ماهی خوار می شوند. اتفاقی که درباره کوچکترین ماهی خاویار یا اوزون برون یا همان استروژن می افتد این است که این ماهی 8 سال طول می کشد تا به سن بلوغ برسد و بزرگترین این ماهیان خاویار که فیل ماهی است تا 6 متر هم می رسد دست کم 16 تا 8 سال سن بلوغ آن ها است .

تمام گونه های ماهی خاویار در در لیست سرخ IUSN قرار گرفته اند

یکتا نیک در ادامه درباره در معرض انقراض قرار دریافت آنها گفت: اتفاقی که برای هر 5 گونه این ماهی ها افتاده است در لیست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست IUSN در مرحله شدیدا در معرض انقراض قرار گرفته اند یعنی شرایطی شبیه شرایط یوزپلنگ در کشورمان. آخرین بازمانده این ماهی ها هم اکنون در دریای خزر موجود است.

تا 30 سال پیش 90 درصد بازار دنیای خاویار طبیعی متعلق به ایران بود

این کارشناس حیات وحش در ادامه درباره از بین رفتن بازار ماهیان خاویار ایرانی بیان نمود: تا 30 سال پیش 90 درصد بازار دنیای خاویار طبیعی متعلق به ایران بود در حالی که هم اکنون خاویار اصلا وجود ندارد و خاویار موجود بیشتر کارگاه های است و در محل های تکثیر در اسارت خاویار فراوری می گردد و هم اکنون هیچکس نمی داند که سهم بازار دنیای خاویار ایران چقدر است .

صنعت خاویار طبیعی دنیا منحصر به ایران بود، صادرات سالی 80 تن خاویار

یکتانیک اضافه کرد: در گذشته تا سالی 80 تن خاویار صادر می کردیم که بهترین خاویار دنیا بوده است و صنعت خاویار طبیعی دنیا منحصر به ایران بود . این گونه در پرتگاه انقراض همیشگی قرار گرفته است و اصلی ترین دلیل انقراض آن این است که این ماهی ها برای فراوری مثل در رودخانه های آب شیرین می آیند در حالی که رودخانه های اصلی اطراف دریای خزر مثل گرگان رود، رود تجن در ساری، سفید رود در گیلان به شدت آلوده شده اند و بعضا بسیار کوچک شده اند و عمق آنها کاهش یافته و در مقابل بر وسعت آن ها اضافه کرده شده و از طرفی هم تامین آب این رودخانه به علت تغییرات جوی کم شده و ورود فاضلاب، برداشت آب، برداشت از شن و ماسه ساحل رودخانه باعث شده زیستگاه این ماهی ها که کاملا وابسته به این رودخانه ها هستند که باید برای تخم ریزی خود در آب شیرین رودخانه بفرایند به خطر بیفتد.

وی در ادامه با بیان اینکه علاوه بر اینکه زیستگاه آنها از بین رفته جمعیت ماهیانی که طعمه غذایی آنها بوده اند نیز از بین رفته اند بیان نمود: بیشتر طعمه های غذایی آنها به دلیل آلودگی شدید دریای خزر تقریبا منقرض شده اند .

علت اصلی از بین رفتن ماهیان خاویار برداشت قانونی و غیر قانونی این ماهی است

این کارشناس حیات وحش در ادامه درباره علت اصلی از بین رفتن ماهیان خاویار گفت: علت اصلی برداشت بسیار شدید از ماهیان خاویار چه به صورت قانونی و چه به صورت غیر قانونی است .

از جمعیت مولد ماهیان خاویار هم برداشت بی رویه ای داشته ایم

یکتانیک در ادامه بیان نمود: علاوه بر اینکه از این ماهی برداشت بی رویه نموده ایم از مولد های آن هم برداشت بی رویه نموده ایم و از جمعیتی برداشت نموده ایم که تامین نماینده بقای این موجودات هستند که به آن ها اندازه جمعیت موثر می گویند. جمعیت موثر همان جمعیت مولد تاثیر گذار است. که از هر گونه نیمی از جمعیت موثر جمعت زاد آور محسوب می گردد .

27رود 27 نقطه میکروبی را در دریای خزر به وجود آورده است

وی در ادامه بیان نمود: در زمینه جمعیت ماهیان خاویاری از جمعیت موثر برداشت سهمگینی کردیم و زیستگاه فراوری مثل آن ها را از بین برده ایم. 27 رود اصلی در دریای خزر می ریزد که از این 27 رود 15 رود در مازندران است و 2 رود در گلستان و 5 رود در گیلان است. تمام این 27 رود در حال وارد کردن فاضلاب به دریای خزر است. این 27 رود 27 نقطه میکروبی را در دریای خزر به وجود آورده است که باید با این شرایط پرچم سیاه در دریای خزر بالا ببریم و نباید به دریایی خزر به لحاظ شدت آلودگی حتی دست بزنیم چه برسد به اینکه در آن شنا کنیم یا از ماهیان آن استفاده کنیم .

تنها راه نجات ماهیان خاویاری تکثیر در اسارت است

وی در ادامه بیان نمود: همین مناطق آلوده شده قرار است مناطق فراوری مثل ماهیان خاویاری باشند که یک سرمایه بی قیمت ملی برای ما محسوب می گردد. خیلی از کارشناسان معتقدند نباید به صادرات ماهیان خاویاری حتی فکر کنیم و این بخش از جمعیتی که باقی مانده با توجه به اینکه زیستگاه فراوری مثل آن ها از بین رفته صرفا باید از آن ها برای تکثیر در اسارت استفاده کرد، چون خودشان این فرصت را نخواهند داشت و بعد از تکثیر آن ها را به طبیعت برگردانیم .

میزان نتیجه دهی تکثیر در اسارت ماهیان خاویار

وی درباره میزان نتیجه دهی تکثیر در اسارت ماهیان خاویار گفت: 3 درصد بچه ماهی ها که تکثیر در اسارت شدند به سن بلوغ می رسند و 97 درصد آن ها از بین می فرایند .

هنوز چشم طمع برای صادرات خاویار وجود دارد

یکتا نیک با اضافه کردن اینکه هنوز چشم طمع برای صادرات خاویار وجود دارد گفت: اگر این شرایط ادامه پیدا کند باید بگوییم که کار ماهی خاویار در کشور تمام است. علاوه بر این روی صید پره هیچ نظارتی نیست. در صید پره ماهیان خاویاری هم صید می شوند و بلافاصله در بازار فروخته می شوند با وجود اینکه این کار غیر قانونی است .

روش هایی که باعث می گردد ماهیان خاویار علی رغم قیرقانونی بودن صید شوند

وی در ادامه درباره سایر روش هایی که باعث می گردد این ماهیان هنوز هم صید شوند گفت: روش صید دام نیز وجود دارد که داخل دریا تور هایی به شکل دیوار بزرگ نصب می گردد و جی پی اس نصب می نمایند و نقطه آن را مشخص می نمایند. این شیوه صید روش انتظاری است و ماهی گیر بعد از دو روز برمیگردد و تور را جمع می نماید. در این روش هم همه ماهیان در آن گرفتار و سپس خفه می گردد و از نظر اسلام نیز ماهی که در آب خفه می گردد خوردن آن حرام است در صورتی که همچنان از این شیوه استفاده می گردد .

97درصد ماهیان خاویار تکثیر شده در اسارت از بین می فرایند

یکتا نیک گفت: تکثیر در اسارت ماهیان خاویار از نظر اکولوژیک دارای مشکلاتی هست، ولی خیلی از متخصصین معتقدند گزینه دیگری وجود ندارد، چون زیستگاه آن ها به طور کامل از بین رفته است. کل فاضلاب شهر های شمالی ما به صورت خام به رود ها و سپس به دریا وارد می گردد. در سیستم تکثیر در اسارت نیز، چون طبیعی نیست نتیجه مطلوب خود را ندارد و بچه ماهی های فراوری شده ضعیف هستند و فقط 3 درصد آن ها به سن بلوغ می رسند و 97 درصد آن ها از بین می فرایند. ماهی های خاویار در اسارت قدرت باروی کمی پیدا می نمایند .

بهترین راه برای احیای دوباره ماهیان خاویار چیست؟

این کارشناس حیات وحش در ادامه در پاسخ به این سوال که بهترین راه برای احیای دوباره ماهیان خاویار چیست؟ اضافه کرد: بهترین اتفاق برای احیای آن ها این است که از رودخانه ها محافظت کنیم و نگذاریم فاضلاب وارد رودخانه گردد و برداشت شن و ماسه عمق رودخانه را کم کند و از بین ببرد .

،