شناسایی ده ها اثر و محوطه ساسانی تا سده های میانی اسلام در شهرستان جم - بازی های فکری

فضل الله محمدزاده (سرپرست هیئت باستان شناسی) گفت: آنالیز باستان شناختی بخش ریز شهرستان جم (استان بوشهر) با مجوز پژوهشگاه با همکاری و مشارکت شرکت پالایش گاز فجر جم در حال اجرا است.

این باستان شناس با بیان اینکه بخش ریز با مساحت 668 کیلومتر مربع در محدوده جنوب شرقی استان بوشهر قرار گرفته است، توضیح داد: این بخش از سمت غرب به شهرستان دیر، از سمت جنوب غرب به شهرستان کنگان، از سمت شمال غرب به شهرستان دشتی در استان بوشهر و از سمت شمال به شهرستان فراشبند در استان فارس منتهی می گردد و بخش مورد اشاره از دو شهر ریز و انارستان و 22 روستا تشکیل شده است.

او اضافه نمود: نظر به اهمیت بالای پیمایش صحیح و هدفمند منطقه مورد آنالیز در شناسایی هر چه بیشتر آثار و محوطه ها به منظور کسب درکی صحیح از تحولات باستان شناختی، مناطقی نظیر کوهپایه ها، دشت های میان کوهی، نواحی حاشیه رودخانه ریز، نواحی پیرامونی رودخانه های فصلی، چشمه های کوچک کوهستانی، اشکفت ها و نیز باغ ها و زمین های کشاورزی در روند آنالیز مورد توجه جدی قرار گرفته اند.

سرپرست هیئت باستان شناسی اظهار کرد: در همین رابطه، در جریان آنالیز باستان شناختی محدوده جغرافیایی یاد شده، ده ها اثر و محوطه باستان شناختی بخصوص مربوط به دوره ساسانی تا سده های میانی اسلام شناسایی شده است.

این باستان شناس با اشاره به اینکه آنالیز محوطه های این دوران علاوه بر الگوهای استقراری جالب توجه، شواهد گسترده ای از فن ذوب فلز آهن را در واحدهای استقرارگاهی مختلف نشان داده، گفت: علاوه بر این، شناسایی الگویی از تدفین دوره ساسانی مبتنی بر گورهای ایجاد شده در بافت خاک آگاهی های سودمندی را از آداب تدفینی این دوره درخشان در منطقه پسکرانه شمالی خلیج فارس به نمایش گذاشته است.

محمدزاده در ادامه شناسایی سازه های آبی متعدد، قلعه ها و دیگر محوطه های مربوط به دوران ساسانی تا سده های میانی اسلام را از مهمترین دستاوردهای آنالیز باستان شناختی بخش ریز خواند و توضیح داد: انجام این آنالیز بعلاوه منجر به شناسایی یک محوطه روباز از دوره پارینه سنگی میانی و نیز محوطه ای برخوردار از سفال های منقوش دوره باکون شده است.

سرپرست هیئت باستان شناسی گفت: در مقایسه با بخش مرکزی شهرستان جم که بواسطه ایجاد ساختمان ها و توسعه بافت شهری محوطه های باستان شناختی زیادی در آن دچار تغییر و تخریب گسترده شده اند، در بخش ریز این شهرستان افزایش سطح زیر کشت باغ ها و زمین های زراعی بیش از دیگر عوامل آثار و محوطه ها را در معرض خطر قرار داده است.

او گفت: به همین دلیل توسعه و محبوبیت تدریجی استفاده از تجهیزات مکانیزه تازه نظیر ماشین های سنگ روب که حتی قطعات ریز سفال و دست افزارهای سنگی را نیز از بین خاک ها جمع آوری و خرد نموده و سپس در مکانی دورتر از بافت اصلی خود تخلیه می نمایند، مخرب ترین نمونه این تغییرات انسانی را تشکیل می دهد، بنابراین با در نظر داشتن این موارد، آنالیز باستان شناختی یاد شده با حساسیت ویژه ای در این منطقه با اهمیت پسکرانه شمالی خلیج فارس در حال اجرا است.