آنتی بیوتیک ها حریف ابرباکتری ها می شوند؟! - بازی های فکری

دانشمندان دانشگاه اوربرو (Örebro University) سوئد در مطالعه اخیرشان اظهار کرده اند یک پپتید می تواند باکتری های مقاوم موسوم به سوپرباگ (superbug) را ضعیف کرده تا آنتی بیوتیک های قدیمی را مجددا اثربخش سازد.

توانایی جمعیت باکتری ها برای ایجاد مقاومت در برابر دارو ها (آنتی بیوتیک ها) یک فرایند تکاملی است. وقتی بیمار آنتی بیوتیک مصرف می کند، بیشتر باکتری های مهاجم از بین می فرایند، اما برخی از آن ها زنده می مانند و دچار جهش ژنتیکی تصادفی می شوند که به آن ها اجازه می دهد تا زنده بمانند و از آنجا که اکنون تنها آن ها باقی مانده اند، این ژن ها به باکتری های متولد شده از آن ها منتقل می شود و به مرور زمان این مقاومت در این نوع باکتری ها به امری عادی تبدیل می شود و دارو در برابر آن ها بی اثر می شود.

طی چندین دهه اخیر، راهکار این مشکل تولید آنتی بیوتیک های جدید بوده است، اما این کار با توجه به گذشت زمان و معرفی آنتی بیوتیک های متعدد سخت شده است. اکنون نیز دارو های جدید همواره در حال توسعه هستند، اما هرگز کافی نیست، چرا که ساخت آن ها خیلی طول می کشد و اغلب آن ها قادر به تاثیرگذاری در طولانی مدت نیستند. اکنون واضح است که روش های دیگر مورد نیاز است.

طی این مطالعه محققان سوئدی یک پپتید را شناسایی کرده اند که می تواند آنتی بیوتیک های موجود را با دوز بسیار کمی از سوپرباگ های ضعیف شده موثرتر کند.

با این وجود آنتی بیوتیک های جدیدی توسط دانشمندان سراسر جهان در حال توسعه است، اما به دلیل اینکه فرایند توسعه آن ها زمان بر است احتمالا گران خواهند بود و ممکن است طی چد سال آینده مجددا توسط باکتری های مقاوم بی اثر شوند.

در مطالعه جدید، محققان دانشگاه اوربرو با همکاری محققان دانشگاه لینشوپینگ سوئد یک پپتید ضد باکتریایی را شناسایی و نحوه عملکرد آن را مورد بررسی قرار دادند. این پپتید پلانتاریسین (plantaricin) نام دارد و از یک باکتری پروبیوتیک حاصل شده است. از باکتری پروبیوتیک اغلب به عنوان ماده نگهدارنده مواد غذایی مانند کلم ترش و خیارشور استفاده می شود.

فلور روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتری ها است. بسکمک از این باکتری ها برای گوارش غذا مفیدند. دسته ای از این باکتری ها که به باکتری های پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکول های پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامین ها و آنتی بیوتیک های مختلف را تولید می کنند که برای بدن مفید است.

در ادامه محققان پلانتاریسین را در برابر باکتری استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) قرار دادند. این سوپرباگ که اغلب استاف طلایی (golden Staph) نامیده می شود، یک باکتری شایع و خطرناک شناخته شده است که اغلب در بیمارستان ها وجود دارد و باعث ایجاد عفونت زخم ها یا ایمپلنت هایی می شود که این موضوع می تواند بسیار خطرناک باشد.

در آزمایشات معین شد که پلانتاریسین غشای باکتری را از بین می برد و این به آنتی بیوتیک ها اجازه می دهد تا خیلی راحت از پس سوپرباگ ها برایند و آن ها را از بین ببرند. این امر باعث می شود دارو های بی تاثیر موجود در بازار دوباره موثر شوند و بتوانند در مقابل سوپرباگ ها مقاومت کنند.

هازم خالاف (Hazem Khalaf) یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: با پلانتاریسین، دوز های آنتی بیوتیک مورد نیاز برای دریافت اثر ضدباکتریایی کافی 100 برابر کمتر از حد معمول است و استفاده از دوز پایین خوب است، زیرا آنتی بیوتیک ها می توانند عوارض جانبی خطرناکی داشته و به اعضای داخلی بدن آسیب رسانند.

محققان در خاتمه گفتند برای جلوگیری از شکل گیری زیست لایه های باکتریایی، قصد دارند پلانتاریسین را با مواد مخصوص جوش دادن/ ترمیم زخم یا روکش های ایمپلنت ترکیب کنند.

یافته های این مطالعه در مجله Nature Scientific Reports منتشر شد.